مطالعۀ جامعه‌شناختی درک بومی سالمندان از توانمندی در جامعۀ روستایی (مورد مطالعه: روستای لریجان، شهرستان محلات، استان مرکزی)

به منظور نیل به توسعۀ محلی، باید به مشارکت تمام افراد اجتماع توجه شود. سالمندان نیز به عنوان بخشی از جامعه، از اهمیت بالایی برخوردارند. به نظر می­رسد، پیش­شرط نقش­آفرینی مؤثر سالمندان در توسعۀ محلی یک اجتماع، شناخت مؤلفه­های مؤثر و اتخاذ استراتژی­های مناسب به منظور ارتقای هرچه بیش­تر توانمندی آنان است. در پژوهش حاضر، مقولات ارتقادهندۀ وضعیت توانمندی سالمندان بررسی شده است. مشارکت­کنندگان در پژوهش حاضر سالمندان روستای لریجان شهرستان محلات در استان مرکزی بوده­اند. به منظور جمع­آوری اطلاعات از روش تحلیل موضوعی در رویکرد کیفی استفاده شده است. تکنیک­­های جمع­آوری اطلاعات عبارت‌اند از: مشاهده مشارکتی، مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و روش­های زمینه‌نویسی. برای تحلیل داده­ها از کدگذاری و مقوله‌بندی استفاده شده است. به منظور غنای هرچه بیش­تر داده­ها از مجموع 17 مصاحبۀ انجام­شده، 12 مصاحبه که بهترین کیفیت را داشته انتخاب و تحلیل شده است. بر اساس نتایج پژوهش، مهم­ترین عوامل ارتقادهنده و مؤثر در رشد توانمندی سالمندان عبارت‌اند از: سرمایۀ اطلاعاتی، سلامت و توانایی انجام کار، دارا بودن همسر، سواد و تحصیلات، مشارکت مذهبی، شبکۀ حمایتی فرزندمحور، شبکۀ حمایتی خویشاوند- دوست­محور، استقلال فکری و استقلال عملی، قدرت چانه­زنی و نفوذ کلام، کم­توقعی و تقدیرگرایی، آموزه­های فرهنگ روستایی و برخی از موارد دیگر که در ضمن پژوهش بیان شده­اند. بر اساس یافته­های پژوهش حاضر، ترکیب و پیوستگی عاملیت و ساختار فرصت در ارتباط با ارتقا یا تضعیف توانمندی، تفکیک‌ناپذیر است. در نتیجه به منظور هرگونه تحلیل و برنامه­ریزی می­بایست به این ارتباط دوسویه توجه شود.